ไม่ใช่แค่ผู้ใหญ่ เด็กก็สามารถท้องอืดได้เช่นกัน ดังนั้นการเรียนรู้และทำความเข้าใจถึงสาเหตุของการที่ลูกน้อยมีอาการทางช่องท้อง จะทำให้พ่อแม่สามารถรับมือได้ดีขึ้น

ลูกน้อยงอแงเพราะท้องอืด ปัญหาที่พ่อแม่มือใหม่ต้องคอยรับมือ

ในช่วงวัยแรกเกิดจนถึงวัยทารก ระบบร่างกายของลูกน้อยยังอยู่ในระยะพัฒนา โดยเฉพาะระบบย่อยอาหารที่ยังทำงานได้ไม่เต็มที่ หลายครอบครัวอาจเคยเจอกับสถานการณ์ที่ลูกงอแง ร้องไห้ไม่หยุด โดยไม่รู้สาเหตุ กล่อมก็ไม่หลับ ป้อนนมก็ไม่ยอมดูด ซึ่งหนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อย และมักถูกมองข้ามก็คือ “ท้องอืดในเด็ก”

อาการท้องอืดนั้นไม่ใช่เรื่องไกลตัว เพราะสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กที่กินนมแม่และนมผสม และหากปล่อยไว้นานโดยไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม อาจส่งผลต่อพฤติกรรม พัฒนาการ และสุขภาพโดยรวมของลูกในระยะยาวได้

โรงพยาบาลเด็กสินแพทย์ จึงขอพาคุณพ่อคุณแม่มือใหม่มาทำความเข้าใจเกี่ยวกับ อาการท้องอืด ในเด็กให้มากขึ้น ตั้งแต่ลักษณะอาการ สาเหตุ ไปจนถึงวิธีดูแลอย่างถูกต้อง เพื่อให้ลูกรักของคุณสบายตัว และเติบโตแข็งแรงได้อย่างมั่นใจในทุกวัน

ท้องอืดในเด็ก คืออะไร

“ท้องอืด” คือ ภาวะที่มีลมสะสมอยู่ในระบบทางเดินอาหารมากกว่าปกติ ส่งผลให้รู้สึกแน่นท้อง ปวดท้อง หรือไม่สบายท้อง ซึ่งในเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กทารกที่ระบบย่อยอาหารยังไม่สมบูรณ์ มักเกิดอาการท้องอืดได้บ่อยกว่าผู้ใหญ่

ภาวะนี้มักเกิดร่วมกับการร้องไห้ งอแง ดูดนมได้น้อย หรือหลับไม่สนิท และในบางรายอาจมีอาการคล้ายอาการโคลิก (ภาวะที่ทารกมีอาการร้องไห้อย่างรุนแรง) ซึ่งถ้าสังเกตอาการได้ไว ก็สามารถดูแลได้ทันก่อนที่ลูกจะไม่สบายตัวมากขึ้น

อาการท้องอืด เป็นอย่างไร

พ่อแม่สามารถสังเกตอาการท้องอืดในลูกน้อยได้จากหลายสัญญาณ เช่น

• ลูกมีพฤติกรรมร้องไห้ผิดปกติ โดยเฉพาะหลังมื้ออาหาร
• ท้องป่อง แน่น ดูเหมือนมีลมในท้อง
• ลูกอาจงอขาเข้าหาหน้าท้องหรือร้องดิ้น
• ผายลมบ่อย หรือเรอมากผิดปกติ
• มีเสียงลมในท้องเวลาฟังใกล้ ๆ หรือเคาะเบา ๆ แล้วได้ยินเสียงก้อง

หากมีอาการเหล่านี้ร่วมกับอาการเบื่ออาหาร นอนน้อย หรือมีน้ำหนักลด ควรรีบปรึกษากุมารแพทย์

สาเหตุเกิดจากอะไรบ้าง

ระบบทางเดินอาหารยังทำงานได้ไม่เต็มที่

ในเด็กทารก กระเพาะอาหารยังเล็ก และกล้ามเนื้อหูรูดส่วนปลายยังไม่แข็งแรง จึงอาจเกิดการสะสมของลมได้ง่าย โดยเฉพาะเมื่อกลืนลมระหว่างดูดนม เมื่อระบบย่อยยังพัฒนาไม่เต็มที่ ร่างกายจึงขับลมออกได้ไม่ดี ทำให้เกิดอาการแน่นท้องได้บ่อยครั้ง

มีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินอาหาร

ปัญหาเกี่ยวกับทางเดินอาหาร เช่น ภาวะลำไส้บีบตัวช้า หรือมีอาการลำไส้แปรปรวน ซึ่งอาจทำให้เกิดแก๊สสะสมในท้อง บางรายอาจมีภาวะลำไส้อักเสบ หรือแบคทีเรียในลำไส้ไม่สมดุล ทำให้การขับลมและย่อยอาหารช้าลง

การรับประทานนมหรือแพ้อาหาร

ทารกบางรายอาจกลืนลมขณะดูดนมเร็วเกินไป หรือแพ้โปรตีนนมวัวจนเกิดอาการท้องอืดแน่นท้อง รวมถึงท้องเสีย และอาหารบางเมนู เช่น ผักกะหล่ำ หรือผลไม้ที่ย่อยยาก ก็อาจกระตุ้นลมในลำไส้ได้เช่นกัน

ร้องไห้บ่อย ๆ

เด็กที่ร้องไห้นาน ๆ มักกลืนลมเข้าไปด้วย ซึ่งสะสมในท้องจนเกิดอาการแน่นท้อง หากร้องไห้มากโดยไม่เรอหรือผายลม ลมจะยิ่งค้างอยู่ในลำไส้ ทำให้รู้สึกอึดอัดและนอนหลับยาก

วิธีรับมือกับลูกน้อย เมื่อเผชิญกับปัญหาทางเดินอาหาร

การดูแลลูกเมื่อเผชิญกับปัญหาทางเดินอาหาร หรือท้องอืด ไม่จำเป็นต้องใช้ยาเสมอไป พ่อแม่สามารถรับมือด้วยวิธีธรรมชาติได้ เช่น

• จับลูกเรอหลังให้นม: อุ้มลูกพาดบ่าแล้วลูบหลังเบา ๆ ทุกครั้งหลังให้นม
• นวดท้องเบา ๆ ตามเข็มนาฬิกา: เพื่อช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของลมในลำไส้
• อุ้มลูกในท่าคว่ำบนตักหรือท่า “Tiger in the Tree”: เป็นท่าที่ช่วยให้ลมในท้องไหลออกง่าย
• ปรับท่าทางให้นม: ให้ศีรษะลูกอยู่สูงกว่าท้องเล็กน้อย เพื่อลดการกลืนลม
• เลือกนมสูตรที่เหมาะสม: หากลูกดื่มนมผง ควรปรึกษาแพทย์เรื่องสูตรที่ช่วยลดก๊าซในท้อง

หากมีอาการรุนแรงหรือเรื้อรัง ควรพบแพทย์ทันที

สรุป

สรุปได้ว่า “ท้องอืด” อาจดูเหมือนเรื่องเล็ก แต่สามารถกระทบต่อพัฒนาการและอารมณ์ของลูกได้ไม่น้อย โดยเฉพาะในช่วงวัยแรกเกิดที่การสื่อสารยังจำกัด การสังเกตพฤติกรรมและอาการต่าง ๆ อย่างใกล้ชิด จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับพ่อแม่มือใหม่

หากคุณสงสัยว่าลูกน้อยของคุณกำลังเผชิญปัญหาท้องอืดหรือปัญหาทางเดินอาหารอื่น ๆ โรงพยาบาลเด็กสินแพทย์ มีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์ที่พร้อมให้คำปรึกษาและดูแลอย่างใกล้ชิด เพื่อให้ลูกน้อยเติบโตได้อย่างแข็งแรงและมีความสุข