อาการไมเกรนในเด็กจะมีลักษณะเหมือนกับในผู้ใหญ่ คือ ปวดศีรษะเป็นๆหายๆ มักมีอาการปวดศีรษะรุนแรงข้างใดข้างหนึ่ง บริเวณขมับหรือหน้าผากแบบตุบๆ คล้ายจังหวะการเต้นของหัวใจ บางรายมีอาการปวดได้ทั้ง 2 ข้าง มักจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย อาการปวดศีรษะไมเกรนในเด็กแต่ละครั้งจะยาวนานกว่า1ชั่วโมง ในเด็กบางรายอาจมีอาการเตือนนำมาก่อนที่จะเกิดอาการปวดศีรษะ ที่เรียกว่า Migraine with aura เช่น เห็นแสงวูบวาบ เห็นเป็นเส้นดำๆ เส้นซิกแซก หรือได้กลิ่นบางอย่างหรือรู้สึกชาตามตัว อาการ Aura มักเป็นสั้นๆ 5-60 นาที แล้วหายสนิทกลับมาปกติ อย่างไรก็ตามบางครั้งเด็กๆก็บอกอาการไมเกรนที่แน่นอนไม่ได้ ต้องใช้การสังเกตอาการของผู้ปกครองร่วมด้วย
ไมเกรนในเด็กมีอาการอย่างไร?
อาการไมเกรนในเด็กจะมีลักษณะเหมือนกับในผู้ใหญ่ คือ ปวดศีรษะเป็นๆหายๆ มักมีอาการปวดศีรษะรุนแรงข้างใดข้างหนึ่ง บริเวณขมับหรือหน้าผากแบบตุบๆ คล้ายจังหวะการเต้นของหัวใจ บางรายมีอาการปวดได้ทั้ง 2 ข้าง มักจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย อาการปวดศีรษะไมเกรนในเด็กแต่ละครั้งจะยาวนานกว่า1ชั่วโมง ในเด็กบางรายอาจมีอาการเตือนนำมาก่อนที่จะเกิดอาการปวดศีรษะ ที่เรียกว่า Migraine with aura เช่น เห็นแสงวูบวาบ เห็นเป็นเส้นดำๆ เส้นซิกแซก หรือได้กลิ่นบางอย่างหรือรู้สึกชาตามตัว อาการ Aura มักเป็นสั้นๆ 5-60 นาที แล้วหายสนิทกลับมาปกติ อย่างไรก็ตามบางครั้งเด็กๆก็บอกอาการไมเกรนที่แน่นอนไม่ได้ ต้องใช้การสังเกตอาการของผู้ปกครองร่วมด้วย
สิ่งที่พ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดูต้องสังเกต และเมื่อไรต้องพามาปรึกษาแพทย์?
เมื่อเด็กมีอาการปวดศีรษะรุนแรงมาก ปวดบ่อยๆ ปวดจนทำให้ตื่นนอนกลางดึก ปวดศีรษะร่วมกับมีอาการอ่อนแรง เดินเซ ชาตามตัว ซึม หมดสติ ควรรีบพาเด็กมาพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยอย่างทันท่วงที
การรักษาไมเกรนในเด็กทำอย่างไรและรักษาหายไหม?
สำหรับไมเกรนเป็นโรคไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถป้องกันและควบคุมอาการของโรคได้
รักษาโดยให้ปรับรูปแบบการดำเนินชีวิต หรือปรับ lifestyle นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มน้ำมากๆ ออกกำลังกายสม่ำเสมอแต่ไม่หักโหมเกินไป และหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นไม่ว่าจะเป็นความเครียด เสียงดัง แสงจ้า อากาศร้อนจัด อาหารบางชนิดเช่น ช็อคโกแลต คาเฟอีน ชีส ผงชูรส
การดูแลเด็กที่มีอาการปวดศีรษะไมเกรน กรณีมีอาการปวดที่ไม่รุนแรง แนะนำให้นอนพักในห้องเงียบๆอากาศเย็นสบาย ประคบน้ำแข็งบริเวณศีรษะจะช่วยบรรเทาได้ แต่ถ้ามีอาการปวดศีรษะมาก ไม่แนะนำให้ต้องทนกับอาการปวด ควรรับประทานยาแก้ปวดโดยเร็วเช่น paracetamol ถ้ายังไม่ค่อยดีขึ้นรับประทานยาแก้ปวด NSAIDs(Ibuprofen)ได้ ในกรณีอาการปวดศีรษะไมเกรนเป็นบ่อยจนส่งผลต่อชีวิตประจำวันแพทย์จะพิจารณาใช้ยาป้องกันไมเกรนตามความเหมาะสม
เด็กที่เป็นไมเกรนส่งผลต่อสุขภาพอย่างไรและเป็นอันตรายไหมถ้าไม่ได้รับการรักษา?
ไมเกรนที่ไม่ได้รับการรักษา ไม่ได้เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่จะส่งผลให้เด็กกังวลใจต่อสุขภาพของตนเอง กลัวว่าจะเป็นโรคร้ายแรงหรือไม่ และมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของเด็ก ปวดศีรษะบ่อยๆ ปวดแต่ละครั้งนานกว่า1ชั่วโมง หยุดเรียนบ่อย และอาจส่งผลกระทบต่อการเรียนในระยะยาวได้
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดไมเกรนในเด็ก
- พันธุกรรม (ประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคไมเกรน)
- ความเครียดของเด็ก เช่นอยู่ในช่วงสอบ มีปัญหากับเพื่อน ถูกตำหนิ
- นอนหลับพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ
- รับประทานอาหารบางชนิดเช่น ช็อคโกแลต คาเฟอีน ชีส ผงชูรส อาหารที่มีสารกันบูด
- อยู่ในสถานที่หรือสภาพแวดล้อมที่แออัด มีเสียงดัง
โอกาสที่จะหายเป็นปกติมีกีเปอร์เซ็นต์
ไมเกรนเป็นโรคที่ไม่หายขาด แต่สามารถป้องกันและควบคุมอาการได้
เด็กที่มีอาการปวดศีรษะไมเกรน ควรปรึกษาแพทย์ด้านใด
แนวทางการดูแลรักษาเด็กที่มีอาการปวดศีรษะไมเกรน ควรได้รับการดูแล โดย กุมารแพทย์เฉพาะทางด้านระบบประสาท มีความเชี่ยวชาญในการวินิจฉัยและดูแลรักษาผู้ป่วยเด็กไมเกรนโดยเฉพาะ เพื่อให้ควบคุมอาการปวดศีรษะได้ดีและต่อเนื่อง ลดการเกิดผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของเด็กในระยะยาว
วิธีการรักษาปวดศีรษะไมเกรน ในระยะยาว
กรณีที่ทราบปัจจัยที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะ ควรพยายามหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นดังกล่าวหากมีอาการปวดไมเกรนบ่อยมากกว่า4ครั้ง/เดือน จนส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน ควรใช้ยาป้องกันไมเกรนซึ่งเป็นยาที่ต้องรับประทานต่อเนื่องทุกวันเป็นระยะเวลาประมาณ 6เดือน เพื่อช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการปวดศีรษะได้
การตรวจวินิจฉัยปวดศีรษะไมเกรนในเด็ก
การวินิจฉัยโรคไมเกรนในเด็กส่วนใหญ่ แพทย์จะใช้ประวัติอาการและการตรวจร่างกายเป็นหลัก แต่ถ้าหากมีอาการผิดปกติของสมองเช่น อ่อนแรง เดินเซ เห็นภาพซ้อน ซึม ควรส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT brain or MRI brain) เพิ่มเติม เพื่อดูว่าเป็นภาวะสมองผิดปกติอื่นๆหรือไม่เช่น สมองขาดเลือด เนื้องอกในสมอง เป็นต้น
เด็กที่เป็นไมเกรน เมื่ออายุมากขึ้นจะมีผลต่อภาวะสุขภาพหรือไม่
เมื่อเด็กเริ่มโตขึ้น หรืออายุมากขึ้น มีโอกาสที่ครึ่งหนึ่งจะมีอาการต่อเนื่องจนถึงวัยผู้ใหญ่ ซึ่งจะมีผลต่อคุณภาพชีวิตได้ถ้าไม่รักษา แต่อาการปวดศีรษะไมเกรนไม่มีผลต่อพัฒนาการของเด็ก
