โรคปอดอักเสบ คืออะไร
โรคปอดอักเสบ หรือโรคปอดบวม เป็นโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนล่างที่สำคัญโดยเฉพาะในเด็กเล็กที่อายุน้อยกว่า 5 ปี และเป็นสาเหตุใหญ่ที่ทำให้เกิดความพิการและเสียชีวิตได้ อัตราการเสียชีวิตที่เกิดจากปอดอักเสบสูงถึง 4 ล้านคนต่อปี โดยร้อยละ 95 ของเด็กเหล่านี้อยู่ในประเทศที่กำลังพัฒนา อัตราการเกิดโรคปอดอักเสบและเชื้อสาเหตุก่อโรคจะแตกต่างกันตามอายุและสภาพแวดล้อม อย่างไรก็ตามพบว่าเชื้อก่อโรคส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส ที่สำคัญได้แก่ RSV, Adenovirus Influenza นอกจากนั้นแล้วเชื้อแบคทีเรียก็มี ได้แก่ Pneumococcus, Hemophilus Influenzae รวมถึง Mycoplasma pneumonia
อาการ
ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการของไข้ ไอ หอบ ผู้ปกครองสามารถสังเกตถึงอาการหอบได้โดยนับอัตราการหายใจ หากผู้ป่วยมีอัตราการหายใจเร็วกว่าปกติตามเกณฑ์อายุ ร่วมกับอาการไม่กินนม และหายใจแรง ผู้ปกครองควรรีบพาเด็กมาพบแพทย์ เพื่อตรวจประเมินการรักษา ทั้งนี้อัตราการหายใจในเด็กปกติเป็นดังนี้
| อายุ | อัตราการหายใจ |
| น้อยกว่า 2 เดือน | ไม่ควรเกิน 60 ครั้ง/นาที |
| 2 เดือน – 1 ปี | ไม่ควรเกิน 50 ครั้ง/นาที |
| 1 ปี – 5 ปี | ไม่ควรเกิน 40 ครั้ง/นาที |
| 5 ปีขึ้นไป | ไม่ควรเกิน 30 ครั้ง/นาที |
การรักษา
เนื่องจากสาเหตุส่วนใหญ่ของโรคปอดอักเสบโดยเฉพาะในเด็กเล็กเกิดจากเชื้อไวรัส การรักษาโดยส่วนใหญ่จึงเป็นการรักษาแบบประคับประคอง และให้การรักษาตามอาการ ได้แก่ การให้สารน้ำ (หรือน้ำเกลือ) ให้เพียงพอ ให้ยาขยายหลอดลมในรายที่มีอาการหดเกร็งของหลอดลม ให้ยาละลายเสมหะ ทำกายภาพบำบัดทรวงอกด้วยการจัดท่าระบายเสมหะ และเคาะปอด ให้ยาลดไข้เมื่อมีไข้ ให้ออกซิเจนในกรณีที่มีอาการหอบ และออกซิเจนในเลือดต่ำ บางรายหากมีภาวะหายใจล้มเหลวหรือหยุดหายใจอาจต้องใส่ท่อช่วยหายใจและเครื่องช่วยหายใจ สำหรับผู้ป่วยที่สงสัยว่าเป็นปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย แพทย์จะให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะร่วมด้วย
การป้องกันโรคปอดอักเสบ
การป้องกันที่สำคัญคือ หมั่นล้างมือให้สะอาดอยู่เสมอ ควรหลีกเลี่ยงการพาบุตรหลานไปในสถานที่ที่แออัด เนื่องจากจะทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อโรคจากการสัมผัสกับผู้ป่วย นอกจากนี้การพาเด็กมารับวัคซีนป้องกันโรคตามกำหนดนัดก็เป็นอีกทางหนึ่งที่สามารถป้องกันโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจรวมถึงโรคปอดอักเสบได้ด้วย กุมารแพทย์อาจแนะนำให้รับวัคซีนเสริม ได้แก่ วัคซีนป้องกันโรคจากเชื้อฮิบ (Hib), วัคซีนป้องกันโรค Pneumococcus (IPD) และวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ประจำปี เพื่อป้องกันโรคปอดอักเสบ
อย่างไรก็ตามหากผู้ป่วยมีอาการปอดอักเสบซ้ำซ้อน (มากกว่า 2 ครั้ง/ปี หรือ 3 ครั้งขึ้นไปในชีวิต) สมควรได้รับการตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติมจากกุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินหายใจ
พบแพทย์เฉพาะทาง ศูนย์โรคระบบางเดินหายใจ ที่ โรงพยาบาลสินแพทย์ สาขาใกล้บ้านคุณ (คลิก link เพื่อนัดพับแพทย์เฉพาะทาง)
