ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ Dehydration and Electrolyte Imbalance

ในช่วงฤดูร้อนที่อุณหภูมิสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ร่างกายของคนเราจะสูญเสียน้ำและเกลือแร่ในปริมาณมากโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุที่ระบบร่างกายไม่สามารถปรับตัวได้ดีเท่าคนวัยหนุ่มสาว “ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่” จึงกลายเป็นภัยเงียบที่อาจนำไปสู่ภาวะรุนแรงหากไม่ระวัง

ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) คือ ภาวะที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากกว่าที่ได้รับ ส่งผลให้ปริมาณน้ำในเลือดลดลง ซึ่งจำเป็นต่อการไหลเวียนของเลือด การควบคุมอุณหภูมิ และการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ

ภาวะขาดเกลือแร่ (Electrolyte Imbalance) คือ การเสียสมดุลของเกลือแร่จำเป็น เช่น โซเดียม โพแทสเซียม แคลเซียม ซึ่งส่งผลต่อระบบประสาท หัวใจ และกล้ามเนื้อ หากขาดมากอาจมีผลต่อชีวิตได้

ทำไมผู้สูงอายุจึงเสี่ยงมากกว่าคนวัยอื่น

• กลไกกระหายน้ำลดลง ทำให้ไม่รู้สึกกระหายน้ำแม้ร่างกายขาดน้ำ

• ไตทำงานลดลง ไม่สามารถเก็บรักษาน้ำได้ดีเท่าเดิม

• ใช้ยาขับปัสสาวะหรือยาลดความดัน ทำให้ร่างกายเสียของเหลวมากขึ้น

• เคลื่อนไหวลำบาก ทำให้อาจไม่สามารถหาน้ำดื่มได้ทันที

• มีโรคประจำตัวหลายอย่าง เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ ที่ส่งผลต่อความสมดุลของน้ำและเกลือแร่

อาการเตือนว่าร่างกายกำลังขาดน้ำและเกลือแร่

• รู้สึกกระหายน้ำมากผิดปกติ

• ปากแห้ง ลิ้นแห้ง ผิวไม่ยืดหยุ่น

• อ่อนเพลีย วิงเวียนศีรษะ ลุกแล้วหน้ามืด

• ปัสสาวะน้อยลง สีเข้ม

• รู้สึกสับสน พูดไม่รู้เรื่อง (โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ)

• ชีพจรเต้นเร็ว หายใจหอบถี่

แนวทางการป้องกัน

• ดื่มน้ำอย่างสม่ำเสมอ: ไม่รอให้กระหาย แนะนำให้จิบน้ำทุก 1-2 ชั่วโมง

• หลีกเลี่ยงแดดจัด: อยู่ในที่ร่มหรือห้องแอร์เมื่ออากาศร้อน

• สวมเสื้อผ้าบาง ระบายอากาศดี

• หลีกเลี่ยงคาเฟอีนและแอลกอฮอล์ เพราะมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ

• รับประทานอาหารที่มีน้ำ เช่น ผลไม้ ซุป

• ตรวจสอบยาที่ใช้อยู่ ว่ามีผลต่อการขับน้ำหรือไม่

• หมั่นสังเกตอาการ หากมีความเปลี่ยนแปลงควรปรึกษาแพทย์ทันที