ไขให้กระจ่าง โดนสุนัขกัดแบบไหน ถึงต้องฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า

15 ม.ค. 2568 | เขียนโดย โรงพยาบาลสินแพทย์ นครปฐม

ไขให้กระจ่าง โดนสุนัขกัดแบบไหน ถึงต้องฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า

ภัยร้ายใกล้ตัวสำหรับผู้มีสัตว์เลี้ยงนั่นคือ “โรคพิษสุนัขบ้า” โรคชนิดนี้เกิดขึ้นจากการติดเชื้อไวรัสผ่านน้ำลายของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อาทิเช่น แมว กระรอก หนู วัว ควาย และที่พบได้บ่อยที่สุด คือ การติดเชื้อจากสุนัข โดยสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางบาดแผล รอยขีดข่วน รวมทั้งเยื่อบุตาหรือปาก 

ในปัจจุบันมีคนไม่น้อยที่ยังขาดความรู้ และการตระหนักถึงภัยอันตรายเมื่อถูกสัตว์เลี้ยงของตนกัด ซึ่งหากได้ไม่รับการรักษาจากแพทย์อย่างทันท่วงที ความรุนแรงที่เกิดขึ้นอาจนำไปสู่อันตรายต่อชีวิตของตนได้ สินแพทย์ นครปฐม จึงขอพาทุกคนไปเรียนรู้วิธีปฏิบัติตัวเมื่อถูกสุนัขกัด พร้อมตรวจสอบว่าโดนกัดแบบไหนถึงจำเป็นต้องรับวัคซีนป้องกัน และการดูแลตนเองเมื่อสงสัยว่าอาจกำลังติดเชื้อไวรัส เพื่อความรู้ความเข้าใจถึงแนวทางการป้องกันภัยร้ายที่อาจนำไปสู่การพรากชีวิตในที่สุด

 

ต้องทำอย่างไร เมื่อโดนสุนัขกัด

ต้องทำอย่างไรเมื่อโดนสุนัขกัด เป็นคำถามที่เจ้าของสัตว์เลี้ยงหรือใครต่อใครอาจกำลังสงสัยอยู่ เนื่องจากเชื้อชนิดนี้เป็นไวรัสที่ยังไม่มียาที่สามารถรักษาโรคนี้ให้หายได้ แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีน โดยวิธีการป้องกันหลังโดนกัดสามารถแบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ตามระดับความรุนแรงของบาดแผลได้ดังนี้

 

รูปแบบที่ 1 โดนกัด แต่ไม่มีแผลถลอก

รูปแบบแรก คือ การโดนกัด แต่ไม่มีแผลถลอกหรือรอยขีดข่วน รูปแบบนี้ไม่จำเป็นต้องรับวัคซีนป้องกันโรค แต่เมื่อใดก็ตามที่โดนกัดควรรีบทำความสะอาดบริเวณที่โดนกัดทันที และไปโรงพยาบาลหรือคลินิกใกล้เคียงให้เร็วที่สุด เพื่อให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทำการวินิจฉัย ไม่ควรตัดสินใจด้วยตนเองเพื่อความปลอดภัยต่อชีวิต

 

รูปแบบที่ 2 โดนกัดแบบมีรอยช้ำ รอยถลอก เลือดออกเล็กน้อย

รูปแบบต่อมา การโดนกัดแบบมีรอยช้ำ รอยถลอกหรือมีเลือดออกเพียงเล็กน้อย แนวทางการป้องกันของรูปแบบนี้ คือ จำเป็นต้องได้รับการล้างแผล และรักษาบาดแผล รวมทั้งการรับวัคซีนป้องกันโรค หรือ Rabies vaccine แต่ไม่จำเป็นต้องรับ Rabies Immunoglobulin (RIG) หรือที่เรียกกันว่า วัคซีนอิมมูโนโกลบุลิน

 

รูปแบบที่ 3 โดนกัดมีบาดแผลเลือดออกตั้งแต่แผลเดียว ไปจนถึงหลายแผล

รูปแบบสุดท้าย คือ การโดนกัดมีบาดแผลเลือดออกตั้งแต่บาดแผลเดียว ไปจนถึงหลายบาดแผล เนื่องจากเป็นการสัมผัสที่มีโอกาสการติดเชื้อสูง จึงต้องได้รับการล้างแผล รักษาบาดแผล รวมทั้งการรับวัคซีนป้องกันโรค หรือ Rabies vaccine ตลอดจนการรับอิมมูโนโกลบุลิน (RIG) เพื่อป้องกันและลดความเสี่ยงที่เชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกาย

 

อาการพิษสุนัขบ้า

เมื่อติดเชื้อพิษสุนัขบ้า อาการเป็นอย่างไร

สิ่งต่อมาที่คนรักสัตว์อาจกำลังตั้งคำถาม คือ เมื่อติดเชื้อไวรัสจะมีอาการเป็นอย่างไร คำตอบก็คืออาการของโรคจะไม่แสดงออกหลังจากการติดเชื้อในทันที แต่จะเริ่มแสดงอาการหลังผ่านระยะเวลาไม่กี่สัปดาห์ถึง 1 ปีหลังการติดเชื้อ ซึ่งระยะเวลาล้วนขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของการแพร่กระจายเข้าสู่ระบบประสาทและสมอง สามารถแบ่งอาการของโรคได้ดังนี้

 

อาการเริ่มต้น

อาการเริ่มต้น (Prodromal phase) เป็นระยะแรกเริ่ม ผู้ที่ได้รับเชื้อจะรู้สึกปวดศีรษะ เจ็บคอ มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ตลอดจนรู้สึกระคายเคืองหรืออาจเจ็บแปลบบริเวณที่โดนกัดเป็นอย่างมาก  โดยจะมีระยะเวลาประมาณ 2-10 วัน

 

อาการระยะกลาง

อาการระยะกลาง (Acute neurologic phase) เป็นระยะที่ส่งผลต่อระบบประสาท ทำให้ผู้ติดเชื้อมีอาการกลัวน้ำ กลัวลม กล้ามเนื้ออ่อนแรง หดเกร็งหรือกระตุก ตลอดจนการหวาดระแวง เพ้อ และเห็นภาพหลอน เป็นต้น

 

อาการระยะสุดท้าย

อาการระยะสุดท้ายหรือโคม่า (Coma) เป็นระยะที่ร้ายแรงต่อชีวิต ผู้ที่ติดเชื้อจะอยู่ในภาวะไม่รู้สึกตัว มีความเสี่ยงต่อระบบหายใจล้มเหลวหรือหัวใจหยุดเต้น ที่นำไปสู่การเสียชีวิตลงในที่สุด

 

ดูแลตัวเองอย่างไร เมื่อสงสัยว่าโดนสุนัขที่ติดเชื้อกัด

การดูแลตัวเองเมื่อสงสัยว่าโดนสุนัขที่ติดเชื้อกัด ควรปฏิบัติตัวดังนี้

  • ทำความสะอาดด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำสบู่ บริเวณที่โดนกัดหลาย ๆ ครั้ง อย่างน้อย 15 นาที เพื่อชะล้างคราบน้ำลายของสัตว์ให้ลึกถึงก้นบาดแผล จากนั้นเช็ดแผลให้แห้ง และใส่ยาฆ่าเชื้อด้วยยากลุ่มโพวิโดน-ไอโอดีน หรือที่เรียกกันติดปากว่า เบตาดีน
  • จดจำลักษณะของสุนัข และตามหาเจ้าของเพื่อสอบถามประวัติการฉีดวัคซีนของสัตว์เลี้ยง รวมทั้งสังเกตอาการของสัตว์ที่กัดอย่างน้อย 10 วัน เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีอาการพิษสุนัขบ้า  เกิดขึ้น

เพื่อแนวทางการป้องกันที่ดีที่สุด ควรรีบเข้าพบแพทย์เพื่อรับวัคซีนป้องกัน และหากสัตว์ชนิดนั้นมีความเสี่ยงของโรคแพทย์อาจพิจารณาร่วมกับการให้อิมมูโนโกลบุลิน (RIG) ซึ่งเป็นยาชนิดต้านเชื้อโรค

 

ป้องกันพิษสุนัขบ้า

วัคซีนพิษสุนัขบ้า ฉีดกี่เข็ม ป้องกันได้จริงไหม

วัคซีนพิษสุนัขบ้า ฉีดกี่เข็ม สามารถป้องกันได้จริงไหม ตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข เพื่อให้ยามีประสิทธิภาพมากที่สุด ควรได้รับการฉีดวัคซีคป้องกัน 1-5 เข็ม ซึ่งจำนวนครั้งขึ้นอยู่กับการพิจาารณาของแพทย์ถึงความรุนแรงของบาดแผล ระยะเวลา และจำนวนครั้งที่เคยได้รับยานั่นเอง

 

สรุป

แม้ในปัจจุบันอาการพิษสุนัขบ้ายังไม่มียาที่สามารถรักษาได้ แต่เราหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเมื่อทุกท่านได้อ่านบทความนี้จนจบจะมีความรู้ความเข้าใจ และพร้อมตระหนักถึงความร้ายแรงของของโรค รวมทั้งรู้จักแนวทางการป้องกันอย่างถูกวิธี ทั้งการทำความสะอาดบาดแผล ตลอดจนการเข้ารับวัคซีนป้องกันโรคจากแพทย์ได้อย่างทันท่วงที เพื่อความปลอดภัยต่อชีวิตและสัตว์เลี้ยงของตนเช่นเดียวกัน

 

 

SHARE