"โรคเบาหวาน" เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในกลุ่ม NCD (Non-Communicable Diseases) ที่เป็นสาเหตุของภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ มากมาย ปัจจุบันทั่วโลกมีผู้ป่วยโรคเบาหวานหลายร้อยล้านคน และมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อย ๆ อย่างไรก็ตามคนทั่วไปยังมีความเข้าใจผิด ๆ เกี่ยวกับโรคเบาหวานอยู่มาก ซึ่งอาจทำให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้ได้โดยไม่รู้ตัว ลองมาดูกันว่าความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับโรคเบาหวานที่พบบ่อย มีอะไรบ้าง?
1. เบาหวานเป็นโรคของคนสูงอายุเท่านั้น?
โรคเบาหวานไม่ได้เกิดได้เฉพาะกับผู้สูงอายุเท่านั้น แต่สามารถเกิดได้กับคนทุกวัย ขึ้นอยู่กับสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ที่ส่งเสริมให้เป็นโรคเบาหวาน โดยทั่วไปโรคเบาหวานชนิดที่ 1 มักเกิดในเด็กหรือคนอายุน้อย ส่วนโรคเบาหวานชนิดที่ 2 มักเกิดในวัยกลางคนถึงสูงอายุ แต่ในปัจจุบันพบผู้ป่วยอายุน้อยเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 กันมากขึ้น
2. คนผอมไม่เป็นเบาหวาน?
บางคนคิดว่าไม่อ้วนแล้วจะไม่เป็นโรคเบาหวาน แต่แท้จริงแล้วไม่ว่าจะอ้วนหรือผอมก็มีโอกาสเป็นโรคเบาหวานได้ แม้ว่าคนอ้วนจะมีโอกาสเป็นเบาหวานสูงกว่าคนผอม เพราะมีภาวะดื้อต่ออินซูลินมากกว่า แต่คนผอมที่มีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เช่น มีพันธุกรรมของโรคเบาหวาน หรือโรคเบาหวานชนิดที่ 1 ที่ตับอ่อนไม่สามารถผลิตอินซูลินได้ ก็สามารถมีโอกาสเป็นโรคเบาหวานได้เช่นเดียวกัน
3. ถ้าไม่มีคนในครอบครัวเป็นเบาหวาน แล้วจะไม่เป็นโรคเบาหวาน?
แม้ปัจจัยทางพันธุกรรมจะมีผลต่อการเป็นโรคเบาหวาน แต่ไม่ได้แปลว่าคนที่ไม่มีประวัติครอบครัวเป็นเบาหวานจะปลอดภัยจากโรคเบาหวานเสมอไป เนื่องจากโรคเบาหวานเกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งการรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลหรือแคลอรี่สูง การไม่ออกกำลังกาย ความเครียด ความผิดปกติของการทำงานของตับอ่อน เป็นต้น ดังนั้น ปัจจัยทางพันธุกรรมไม่ใช่สาเหตุเดียวที่ทำให้เป็นโรคเบาหวานได้
4. น้ำตาลจากผลไม้กินได้ ไม่ทำให้เป็นโรคเบาหวาน?
น้ำตาลจากผลไม้ก็สามารถเพิ่มความเสี่ยงทำให้เป็นโรคเบาหวานได้เช่นกัน เพราะการรับประทานผลไม้ที่มีน้ำตาลฟรุกโตสปริมาณมากเกินไป น้ำตาลฟรุกโตสจะสามารถเปลี่ยนเป็นกลูโคส ทำให้มีความเสี่ยงเป็นโรคเบาหวานมากขึ้น การเลือกรับประทานผลไม้ที่มีน้ำตาลน้อยในปริมาณที่เหมาะสม เช่น แก้วมังกร ฝรั่ง ชมพู่ จึงมีปลอดภัยจากโรคเบาหวานมากกว่า
5. รับประทานอาหารหวานเท่านั้นที่ทำให้เป็นเบาหวาน?
การเป็นเบาหวานไม่ได้ขึ้นอยู่กับการรับประทานอาหารหวานที่มีน้ำตาลสูงเท่านั้น การรับประทานอาหารประเภทข้าว แป้ง หรือไขมันมากเกินไป ก็สามารถเปลี่ยนเป็นน้ำตาลในเลือด และยังทำให้เกิดโรคอ้วน ส่งผลให้ร่างกายดื้อต่ออินซูลิน และเสี่ยงเป็นโรคเบาหวานได้เช่นเดียวกัน
6. ยารักษาโรคเบาหวานทำให้ไตเสื่อมเร็ว?
ผู้ป่วยเบาหวานบางราย ไม่ต้องการใช้ยารักษาโรคเบาหวาน เพราะมีความเชื่อผิด ๆ ว่า ยารักษาโรคเบาหวานทำให้ไตเสื่อม แท้ที่จริงแล้วภาวะแทรกซ้อนทางไตเกิดจากน้ำตาลในเลือดที่สูง ทำให้ไตทำงานหนักขึ้นในการกรองของเสียออกจากเลือด ประสิทธิภาพการทำงานของไตลดลง และไตเสื่อมในที่สุด การใช้ยารักษาเบาหวานภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างถูกต้องเหมาะสม และสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้ จะช่วยชะลอการเสื่อมของไตจากโรคเบาหวานได้
7. การฉีดอินซูลินรักษาเบาหวาน ใช้ในผู้ป่วยอาการหนักมากเท่านั้น?
แพทย์จะพิจารณาใช้อินซูลินเพื่อรักษาเบาหวานตามความเหมาะสมของผู้ป่วยแต่ละราย โดยไม่จำเป็นว่าจะต้องใช้อินซูลินในผู้ป่วยอาการหนักเท่านั้น เช่น ผู้ป่วยเป็นเบาหวานชนิดที่ 1 ที่ตับอ่อนไม่สามารถผลิตอินซูลินได้เลย ผู้ป่วยที่มีโรคไตเรื้อรังที่ไม่สามารถรับประทานยาบางชนิดได้ หรือผู้ป่วยที่ยังควบคุมระดับน้ำตาลได้ไม่ดี แพทย์จึงจะพิจารณาใช้อินซูลินรักษาเบาหวานเพื่อผลการรักษาที่ดีที่สุดในผู้ป่วยแต่ละราย
8. ยาสมุนไพรรักษาเบาหวานได้?
แม้ว่าสมุนไพรบางตัวอาจมีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ แต่เนื่องจากสมุนไพรส่วนใหญ่ยังไม่มีข้อมูลการศึกษาทดลองที่ชัดเจนในคนเกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาสมุนไพรนั้น เมื่อต้องใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่คาดคิดได้ ดังนั้น การรักษาด้วยการแพทย์แผนปัจจุบันยังคงเป็นการรักษาที่ได้มาตรฐานและปลอดภัยที่สุดสำหรับโรคเบาหวาน
9. คนเป็นเบาหวานบริจาคเลือดไม่ได้?
คนเป็นเบาหวานสามารถบริจาคเลือดได้ ถ้าสามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ปกติและไม่มีภาวะแทรกซ้อนของเบาหวาน
