เนื่องจากร่างกายจะไม่แสดงอาการออกทันทีที่ได้รับอาหารเข้าไป แม้จะรับประทานไปในปริมาณมากก็ตาม แต่จะค่อย ๆ ส่งผลต่อร่างกาย โดยทำให้มีอาการผิดปกติเรื้อรังไม่รู้ตัว โดยเกิดจากการรับประทานอาหารชนิดนั้นติดต่อกันซ้ำ ๆ เป็นเวลานานจนไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบขึ้นที่อวัยวะต่าง ๆ เช่น เป็นผื่นคันแบบไม่เฉพาะเจาะจง เกิดสิวเรื้อรัง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง มีลมเยอะ ปวดศีรษะเรื้อรัง โรคอ้วน น้ำหนักเกิน มีภาวะแพ้ภูมิตัวเอง เช่น SLE เป็นต้น โดยอาการที่กล่าวมา จะเหมือนกับภาวะลำไส้รั่วซึม (Leaky Gut Syndrome) เนื่องจากทั้งสองเหตุนี้มีความใกล้ชิดกัน ภูมิแพ้อาหารแฝง อาจเป็นสาเหตุให้เกิดลำไส้รั่วซึม หรือกลับกัน เกิดภาวะลำไส้รั่วซึมก่อน ส่งผลให้เกิดภูมิแพ้อาหารแฝงตามมาก็ได้
หากพูดถึง การแพ้อาหาร หลายคนคงนึกถึงภาวะแพ้อาหารเฉียบพลัน ที่มีอาการทันทีเมื่อรับประทานอาหารที่แพ้เข้าไป อย่างเช่น มีผื่นขึ้น ตัวบวม หรือ เกิดอาการหายใจไม่สะดวก โดยแต่ละคนก็จะมีความรุนแรงแตกต่างกันออกไป หากแพ้มาก อาจมีอันตรายรุนแรงถึงชีวิตได้ นอกจากนี้แล้ว ยังมีการแพ้อาหารอีกชนิดหนึ่ง ที่หลายคนอาจยังไม่รู้จัก นั่นคือ ภูมิแพ้อาหารแฝง และเนื่องจากอาการของโรค ไม่ได้เกิดแบบเฉียบพลัน ทำให้หลายคนไม่ทันได้สังเกตถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับร่างกาย แม้อาการไม่รุนแรง แต่หากปล่อยไว้นาน ๆ ก็อาจทำให้เกิดโรคเรื้อรังต่าง ๆ ได้เช่นกัน
ภูมิแพ้อาหารแฝง คืออะไร ?
ภูมิแพ้อาหารแฝง หรือ การแพ้อาหารแบบเรื้อรัง เป็นการแพ้ที่เกิดจากภูมิคุ้มกันที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อต่อต้านอาหารที่รับประทานเข้าไป โดยร่างกายจะสร้างอิมมูโนโกบูลินชนิดจี (Immunoglobulin G) ออกมา ซึ่งเป็นคนละชนิดกับการแพ้อาหารแบบเฉียบพลัน ส่วนมากอาการที่แสดงออกมาจะไม่รุนแรง เช่น มวนท้อง รู้สึกเหมือนอาหารไม่ย่อย เป็นสิว หรือ ผดผื่น นอกจากนี้ อาการจะไม่ได้แสดงขึ้นมาในทันที แต่อาจเกิดหลังจากรับประทานอาหารเข้าไปหลายชั่วโมง หรือ ข้ามวัน ทำให้หลายคนมองข้ามอาการของภูมิแพ้อาหารแฝงนี้ไป
อาการภูมิแพ้อาหารแฝงเป็นอย่างไร ?
เนื่องจากร่างกายจะไม่แสดงอาการออกทันทีที่ได้รับอาหารเข้าไป แม้จะรับประทานไปในปริมาณมากก็ตาม แต่จะค่อย ๆ ส่งผลต่อร่างกาย โดยทำให้มีอาการผิดปกติเรื้อรังไม่รู้ตัว โดยเกิดจากการรับประทานอาหารชนิดนั้นติดต่อกันซ้ำ ๆ เป็นเวลานานจนไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบขึ้นที่อวัยวะต่าง ๆ เช่น เป็นผื่นคันแบบไม่เฉพาะเจาะจง เกิดสิวเรื้อรัง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง มีลมเยอะ ปวดศีรษะเรื้อรัง โรคอ้วน น้ำหนักเกิน มีภาวะแพ้ภูมิตัวเอง เช่น SLE เป็นต้น โดยอาการที่กล่าวมา จะเหมือนกับภาวะลำไส้รั่วซึม (Leaky Gut Syndrome) เนื่องจากทั้งสองเหตุนี้มีความใกล้ชิดกัน ภูมิแพ้อาหารแฝง อาจเป็นสาเหตุให้เกิดลำไส้รั่วซึม หรือกลับกัน เกิดภาวะลำไส้รั่วซึมก่อน ส่งผลให้เกิดภูมิแพ้อาหารแฝงตามมาก็ได้
ภูมิแพ้อาหารแฝง ตรวจได้อย่างไร ?
เนื่องจากอาการของภูมิเเพ้อาหารแฝงดังที่กล่าวไป ไม่ค่อยเฉพาะเจาะจง ฉะนั้นก่อนที่เเพทย์จะทำการส่งตรวจภูมิเเพ้อาหารแฝง จะต้องมีการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และประเมินก่อน เพราะอาจจะเป็นโรคหรือภาวะอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ภูมิเเพ้อาหารแฝงก็เป็นได้ ซึ่งควรได้รับการวินิจฉัย และรักษาเช่นกัน
การสืบค้นหาความเสี่ยง หาชนิดอาหารที่อาจจะก่อให้เกิดอาการแพ้นั้น ใช้การเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อนำไปทดสอบ และตรวจหาชนิดของอาหารที่อาจมีภาวะภูมิแพ้อาหารแฝงอยู่ สามารถตรวจได้มากกว่า 200 ชนิด โดยผลตรวจจะออกมาเป็นรายการของอาหาร และระดับการแพ้ ซึ่งควรได้รับการเเปรผลโดยเเพทย์ผู้ชำนาญการ ซึ่งต้องใช้การวิเคราะห์แยกแยะว่า อาหารชนิดไหนที่เเพ้จริง กับอาหารชนิดไหนที่รับประทานบ่อย ๆ
วิธีการรักษาอาการภูมิแพ้อาหารแฝง ?
วิธีการรักษานั้นปลอดภัยมาก และไม่จำเป็นต้องใช้ยาอะไรเลย หากพบภูมิแพ้อาหารแฝง เพียงหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่แพ้ประมาณ 3-6 เดือนเท่านั้น หลังจากนั้นสามารถกลับไปรับประทานอาหารนั้นได้ตามปกติ ต่างจากภูมิแพ้อาหารชนิดเฉียบพลัน ที่ไม่สามารถกลับไปรับประทานอาหารชนิดที่แพ้ได้อีก ถึงแม้ว่าจะสามารถกลับไปรับประทานใหม่ได้ ก็ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสม และควรรับประทานอาหารให้หลากหลาย เป็นการกระจายความเสี่ยง ทั้งในแง่การรับสารพิษตกค้าง สารปนเปื้อน รวมถึง ภูมิแพ้อาหารแฝง ด้วยเช่นกัน
ถึงเเม้ว่า ภูมิเเพ้อาหารแฝง จะไม่เป็นอันตรายร้ายแรงถึงชีวิต แต่ในระยะยาวก็ส่งผลต่อสุขภาพโดยรวม ดังนั้น หากสงสัยว่าตัวเองกำลังมีภาวะดังกล่าว ควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจหา และรับคำปรึกษาในการปรับอาหารให้เหมาะสม เพื่อสร้างสมดุลสุขภาพที่ดีในระยะยาว
ปรึกษาแพทย์ผู้ชำนาญการด้านเวชาศาสตร์ชะลอวัย ได้ที่ คลิก >>
ศูนย์เวชศาสตร์ชะลอวัย Wellness Center โรงพยาบาลสินแพทย์ รามอินทรา
