เบาหวานเป็นภาวะของโรคที่เกิดจากน้ำตาลในกระแสเลือดมีปริมาณสูงกว่าปกติ โดยร่างกายไม่สามารถนำไปใช้ได้อย่างเต็มที่ ทำให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อย คอแห้ง กระหายน้ำ กินจุแต่น้ำหนักลด เพลีย ชาปลายมือ ปลายเท้า ถ้าไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดให้เป็นปกติได้ จะเกิดการทำลายหลอดเลือดแดงทั่วร่างกายอย่างช้าๆ ส่งผลต่ออวัยวะต่างๆ ของร่างกาย เช่น ตา ไต หัวใจ เท้า นอกจากนี้ยังทำให้ระบบประสาทส่วนปลาย และระบบประสาทอัตโนมัติเสื่อม ซึ่งมีผลที่จะเกิดขึ้นกับอวัยวะต่างๆ ดังต่อไปนี้

ตา

มีการเสื่อมของจอตาเนื่องจากเนื้อเยื่อขาดออกซิเจนทำให้ตาบอด เกิดต้อกระจก

ไต

มีการเสื่อมของหน่วยไตมีการรั่วของโปรตีน ออกมาในปัสสาวะ ทำให้โปรตีนในเลือดต่ำ ไตขับถ่ายของเสียได้ไม่ดีเป็นสาเหตุของไตวาย

หัวใจ

ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดไปเลี้ยง หรือ กล้ามเนื้อหัวใจตาย เป็นสาเหตุให้เกิดภาวะหัวใจวาย

เท้า

เนื่องจากในผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานมานาน มักจะมีความผิดปกติของระบบประสาทร่วมกับการไหลเวียนของเลือดไปที่เท้าลดลง ทำให้อาการชา เป็นแผลโดยไม่รู้สึกตัว และหายยากมีโอกาสถูกตัดขาได้ง่าย ผู้เป็นเบาหวานจึงควรดูแลเท้าเป็นพิเศษ

หัวใจและหลอดเลือด

น้ำตาลในเลือดสูงทำให้การปล่อยออกซิเจนลำบาก ร่างกายขาดออกซิเจน มีการอุดตันของหลอดเลือดฝอย การโป่งพองของผนังหลอดเลือด ผนังหลอดเลือดแข็งทำให้ความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หลอดเลือดในสมองตีบ

ระบบประสาท

ทำให้มีการเสื่อมของระบบประสาทซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ

• ระบบประสาทส่วนปลาย: มีผลทำให้ชาตามอวัยวะ เช่น ชาปลายเท้า นิ้วเท้า มีอาการเจ็บแปลบเหมือนเข็มตำ

• ระบบประสาทอัตโนมัติ : มีผลต่อระบบทางเดินอาหารทำให้ท้องอืด คลื่นไส้ อาเจียน การบีบรัดตัวของทางเดินอาหารช้าลง มีผลต่อการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะไม่ออกมีปัสสาวะตกค้างทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่าย หรือทำให้เสื่อมสมรรถภาพทางเพศได้

แนวทางการปฏิบัติตัวเมื่อเป็นเบาหวาน

1. พบแพทย์สม่ำเสมอ เพื่อตรวจระดับน้ำตาล และปรับยา และเพื่อตรวจหาภาวะแทรกซ้อนแต่เนิ่นๆ
2. ควบคุมอาหาร
3. ออกกำลังกาย เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีเกิดความสมดุลของพลังงานที่ได้รับ และใช้ไป
4. ใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม
5. ดูแลเท้าให้ถูกวิธี
6. ควรรับการตรวจติดตามการดำเนินของโรคและภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวานทุกปี