โรคสครับไทฟัส เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียในกลุ่มริกเก็ตเซีย ที่ชื่อโอเรียนเทีย ซูซูกามูชิ (Orientia Tsutsugamushi) โดยมีตัวไรอ่อนเป็นพาหะนำโรคและมีสัตว์ประเภทฟันแทะเป็นแหล่งรังโรค คนติดเชื้อโดยการถูกไรอ่อนที่มีเชื้ออยู่กัด ทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายผ่านแผลบริเวณผิวหนังที่ถูกกัด โดยไรอ่อนมักพบอยู่ตามพุ่มไม้ ป่าละเมาะ พงหญ้า พบได้บ่อยในช่วงฤดูฝนถึงต้นฤดูหนาว
โรคสครับไทฟัส (Scrub Typhus) หรือ ไข้รากสาดใหญ่ที่เกิดจากตัวไรอ่อนกัด เป็นโรคติดเชื้อที่พบได้ทั่วโลก พบแพร่ระบาดมากในแถบเอเชีย แปซิฟิค ออสเตรเลีย รวมถึงในทุกภูมิภาคของประเทศไทย
โรคสครับไทฟัสเกิดจากอะไร ?
โรคสครับไทฟัส เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียในกลุ่มริกเก็ตเซีย ที่ชื่อโอเรียนเทีย ซูซูกามูชิ (Orientia Tsutsugamushi) โดยมีตัวไรอ่อนเป็นพาหะนำโรคและมีสัตว์ประเภทฟันแทะเป็นแหล่งรังโรค คนติดเชื้อโดยการถูกไรอ่อนที่มีเชื้ออยู่กัด ทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายผ่านแผลบริเวณผิวหนังที่ถูกกัด โดยไรอ่อนมักพบอยู่ตามพุ่มไม้ ป่าละเมาะ พงหญ้า พบได้บ่อยในช่วงฤดูฝนถึงต้นฤดูหนาว
โรคสครับไทฟัสมีอาการอย่างไรบ้าง ?
- มีไข้ หนาวสั่น
- ปวดกล้ามเนื้อ ปวดตัว
- ปวดศีรษะ
- ต่อมน้ำเหลืองโตอักเสบ
- เบื่ออาหาร
- คลื่นไส้อาเจียน ถ่ายเหลว
- ไอแห้งๆ
- ผื่นแดงตามตัว
- อาจพบแผลคล้ายรอยบุหรี่จี้ (Eschar) บริเวณที่ถูกไรอ่อนกัด มักพบตามซอกพับ เช่น ขาหนีบ รักแร้ ใต้ราวนม
- อาจมีอาการตาแดง ไม่สู้แสง
- ถ้าอาการรุนแรงอาจมีอาการซึม สับสน ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
ภาวะแทรกซ้อนของโรคสครับไทฟัสมีอะไรบ้าง ?
ถ้าผู้ติดเชื้อไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงที่พบได้คือ
- ตับอักเสบ
- เยื่อหุ้มสมองหรือเนื้อสมองอักเสบ
- ไตวายฉับพลัน
- ปอดอักเสบ
- ภาวะลิ่มเลือดแข็งตัวทั่วร่างกาย ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ
โรคสครับไทฟัสรักษาอย่างไร ?
ไข้รากสาดใหญ่สามารถรักษาให้หายขาดได้โดยการใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น ด็อกซีไซคลิน คลอแรมเฟนิคอล อะซิโธไมซิน โดยยิ่งได้รับยาปฏิชีวนะรวดเร็วยิ่งมีประสิทธิภาพสูงและลดภาวะแทรกซ้อนได้ดีขึ้น
วิธีป้องกันการติดเชื้อสครับไทฟัส
- หลีกเลี่ยงการเข้าไปในพื้นที่ที่เป็นแหล่งอาศัยของไรอ่อน เช่น พุ่มไม้ ป่าละเมาะ พยายามอยู่ในที่โล่ง
- ถ้าจำเป็นต้องเข้าไปในพื้นที่เสี่ยง พยายามหลีกเลี่ยงไม่ให้ถูกตัวไรอ่อนกัด โดยการสวมเสื้อผ้าป้องกันให้มิดชิดและการใช้สารไล่แมลงที่มีประสิทธิภาพ
- รักษาสุขภาพตนเองให้แข็งแรง
- หากมีไข้สูงหลังเข้าไปในพื้นที่เสี่ยง ควรรีบมาพบแพทย์โดยเร็ว
