โรคเลือดจาง ธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
คือโรคโลหิตจางชนิดหนึ่งที่เกิดจาก เม็ดเลือดแดงผิดปกติโดยการถ่ายทอดจากพ่อ – แม่ ทางกรรมพันธุ์
ธาลัสซีเมีย มี 2 แบบ
พาหะ ไม่แสดงอาการ แต่มีความผิดปกติของเม็ดเลือดสามารถถ่ายทอดไปยังลูกหลานได้
- เป็นโรคแสดงอาการของโรค และสามารถถ่ายทอดไปยังลูกหลานได้
คนไทยเป็นโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย มากน้อยแค่ไหน
- ผู้ที่เป็นพาหะมีประมาณ 18 – 24 ล้านคน
- ผู้ที่เป็นโรคมีประมาณ 6000,000 คน และมีอาการมากน้อยต่างกัน
ชนิดปานกลาง และรุนแรงน้อย
จะซีดมากขึ้นเมื่อมีการติดเชื้อรุนแรง
ชนิดที่รุนแรง
แรกเกิดจะไม่มีอาการ จะสังเกตุอาการเห็นชัดเมื่ออายุประมาณ 3-6 เดือน อาการสำคัญคือ ซีด อ่อนเพลีย ท้องป่อง ม้ามและตับโต ซีดอย่างเห็นได้ชัด
ชนิดรุนแรงที่สุด
ทารกเสียชีวิตตั้งแต่อยู่ในครรภ์ หรือหลังคลอด
ลักษณะของเด็กที่เป็นโรคธาลัสซีเมียขั้นรุนแรง
- หน้าผากโหนก
- ตาเหลือง
- ดั้งจมูกแฟบ
- ซีดโลหิตจาง
- ตัวเล็กผิดปกติ
- อาจไม่มีความเจริญทางเพศ
- ผิวหนังคล้ำเพราะมีธาตุเหล็กมากในร่างกาย
- ท้องโตเพราะม้ามตับโต
- อาจมีแผลเรื้อรังที่ขา
การป้องกันโรคธาลัสซีเมีย
- เลือกคู่ สำหรับผู้ที่ตรวจเลือดแล้วทราบว่าตนเป็นพาหะหรือเป็นโรคทั้งหญิง และชาย ควรหลีกเลี่ยงการมีบุตรโดยการคุมกำเนิด
- เลือกครรภ์ สำหรับผู้ที่ไม่เคยทราบมาก่อนว่าเป็นพาหะหรือเป็นโรค และต้องการมีบุตรที่สมบูรณ์ ไม่เป็นโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย ทั้งสามี และภรรยา ควรตรวจเลือดก่อนมีบุตร
- เลือกคลอด สำหรับคู่สมรสที่ตรวจเลือดแล้วทราบว่าเป็นพาหะทั้งคู่อาจมีบุตรเป็นโรค ต้องไปฝากครรภ์พบแพทย์ทันทีที่รู้ว่าตั้งครรภ์ และแพทย์จะตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ว่าปกติหรือไม่
โอกาสเสี่ยงของการมีบุตรเป็นธาลัสซเมีย
- ถ้าทั้งพ่อและแม่เป็นพาหะ โอกาสที่บุตรจะเป็นโรคเท่ากับ 25 % หรือ 1 ใน 4
- โอกาสที่บุตรจะเป็นพาหะเท่ากับ 50 % หรือ 2 ใน 4
- และโอกาสที่จะมีบุตรปกติเท่ากับ 25 % หรือ 1 ใน 4
- ถ้าพ่อหรือแม่เป็นพาหะเพียงคนเดียวโอกาสที่ลูกจะเป็นพาหะเท่ากับ 50 % และโอกาสที่จะมีลูกปกติ 50 %
คำแนะนำสำหรับผู้ที่เป็นพาหะ
ผู้ที่เป็นพาหะสามารถถ่ายทอดโรคนี้ไปสู่บุตรได้จึงควรวางแผนก่อนมีลูก เพื่อหลีกเลี่ยงการมีบุตรเป็นโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย ควรพาคู่สมรสไปตรวจเลือดก่อนมีลูก ผู้เป็นพาหะควรแนะนำให้ ญาติ พี่ น้องไปตรวจเลือดด้วย
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
- ควรกินผักสด ไข่ และนมเป็นประจำ
- ดื่มน้ำชาหลังอาหารเพื่อช่วยลดการดูดซึมธาตุเหล็ก
- ตรวจฟันทุก 6 เดือน เพราะฟันผุง่าย
- งดสูบบุหรี่ และดื่มสุรา
- หลีกเลี่ยงการทำงานหนัก หรือใช้แรงมาก
- ไม่ควรซื้อวิตามินซีกินเอง
- หากมีอาการปวดท้องที่ชายโครงด้านขวารุนแรง มีไข้ และเหลืองมากขึ้นแสดงว่าถุงน้ำดีอักเสบ ควรไปพบแพทย์
- อาจเป็นโรคติดเชื้อรุนแรงได้ง่าย เมื่อมีไข้สูง ควรเช็ดตัว กินยาลดไข้และรีบไปพบแพทย์
- อยู่ในที่อากาศปลอดโปร่งไม่แออัด เพื่อหลีกเลี่ยงการติดเชื้อต่างๆ
ปรึกษาปัญหาสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลสินแพทย์ เสรีรักษ์
คลิกเพื่อ ปรึกษาแพทย์ ศูนย์อายุรกรรม รพ.สินแพทย์ เสรีรักษ์