เนื้องอกมดลูก (Myoma Uteri) เป็นเนื้องอกที่พบบ่อยในผู้หญิงวัยทำงานหรือวัยเจริญพันธุ์ อาจมีจำนวนและขนาดแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย เนื้องอกมดลูกส่วนใหญ่เป็นเนื้องอกที่ไม่ใช่มะเร็ง และมักจะฝ่อเล็กลงหลังจากเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน
เนื้องอกมดลูกเกิดจากอะไร ?
เนื้องอกมดลูก เกิดจากการเจริญเติบโตที่ผิดปกติของเซลล์กล้ามเนื้อมดลูก อาจเกิดภายในเนื้อมดลูก ในโพรงมดลูก หรือผนังด้านนอกของมดลูก สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่พบว่ามีความสัมพันธ์กับฮอร์โมนเอสโตรเจนและปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ดังนี้
- อายุ ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ช่วงอายุ 30-50 ปี เป็นช่วงวัยที่พบเนื้องอกมดลูกได้บ่อย
- เชื้อชาติ ผู้หญิงผิวดำมีโอกาสพบเนื้องอกมดลูกได้บ่อยกว่าเชื้อชาติอื่น
- ผู้ที่เริ่มมีประจำเดือนตั้งแต่อายุน้อย
- ผู้ที่มีภาวะอ้วน
อาการของเนื้องอกมดลูกเป็นอย่างไร ?
เนื้องอกมดลูกขนาดเล็กอาจยังไม่แสดงอาการใดๆ แต่เมื่อขนาดใหญ่ขึ้นหรือมีจำนวนมากขึ้น อาจทำให้เกิดอาการต่างๆ ดังนี้
- ปวดท้องน้อย ปวดท้องร้าวไปหลังหรือต้นขา
- ประจำเดือนมามากผิดปกติ
- มีเลือดออกผิดปกติระหว่างรอบประจำเดือน
- ปวดท้องระหว่างมีประจำเดือน
- เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
- ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะลำบาก
- ท้องผูก
- โลหิตจาง อ่อนเพลีย หน้ามืด
- มีบุตรยาก แท้งบุตรบ่อย
- คลำได้ก้อนในท้อง
การวินิจฉัยเนื้องอกมดลูกทำอย่างไร ?
- การถามประวัติและการตรวจร่างกาย การตรวจหน้าท้อง การตรวจภายใน
- การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น การตรวจหาภาวะโลหิตจาง
- การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงหรือการอัลตราซาวด์
- การตรวจทางรังสีวิทยา แพทย์อาจพิจารณาตรวจเพิ่มเติมในผู้ป่วยบางรายเพื่อประเมินและวางแผนการรักษา เช่น
– การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) หรือการตรวจเอกซเรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
– การส่องกล้องตรวจโพรงมดลูก เพื่อตรวจดูเยื่อบุโพรงมดลูกและรูท่อนำไข่
– การฉีดสีตรวจท่อนำไข่ ในผู้ป่วยที่มีปัญหามีบุตรยาก
เนื้องอกมดลูกรักษาอย่างไร ?
หากเนื้องอกมีขนาดเล็กและผู้ป่วยไม่มีอาการ สามารถสังเกตอาการและตรวจติดตามอัลตราซาวด์ทุก 6 เดือน – 1 ปี แต่ถ้าผู้ป่วยเริ่มมีอาการจากก้อนเนื้องอก แพทย์จะพิจารณาวิธีรักษาตามปัจจัยต่างๆ เช่น ขนาดและตำแหน่งของเนื้องอก อายุของผู้ป่วย โรคประจำตัว ความต้องการมีบุตร
- การรักษาโดยการใช้ยา ได้แก่ ยาบรรเทาอาการปวด ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทานเพื่อช่วยลดอาการประจำเดือนมามาก ยาฉีดกดการทำงานของฮอร์โมนเพศทำให้ก้อนยุบลงและไม่มีประจำเดือนชั่วคราว การรับประทานธาตุเหล็กเสริมในผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจาง
- การทำให้ก้อนเนื้องอกฝ่อ โดยการฉีดสารเข้าไปอุดหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงก้อนเนื้องอก (Uterine artery embolization) การใช้คลื่นความถี่สูง (Radiofrequency ablation) ทำให้ก้อนเนื้องอกฝ่อลง สามารถใช้กับเนื้องอกที่มีขนาดไม่ใหญ่มาก
- การผ่าตัด ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงหรือรักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผล
- การผ่าตัดเอาเฉพาะก้อนเนื้องอกออก ใช้ในผู้ป่วยที่ต้องการจะมีบุตรในอนาคต ผู้ป่วยที่ผ่าตัดด้วยวิธีนี้ยังมีโอกาสกลับมาเป็นเนื้องอกมดลูกใหม่ได้
- การผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกและมดลูกออก ใช้ในผู้ป่วยที่มีก้อนเนื้องอกขนาดใหญ่ อายุมากและไม่ต้องการมีบุตรแล้ว ทำให้การรักษาหายขาด
การผ่าตัดสามารถทำได้ทั้งการผ่าตัดเปิดหน้าท้อง การผ่าตัดผ่านกล้อง และการผ่าตัดผ่านทางช่องคลอด
ศูนย์มะเร็งนรีเวชแผนกสูตินรีเวช โรงพยาบาลสินแพทย์ รามอินทรา ดูแลโรคทางนรีเวช โดยสูตินรีแพทย์ผู้ชำนาญการ
#เบื้องหลังทุกการรักษาคือความใส่ใจ