โรคบาดทะยัก เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Clostridium Tetani ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในดิน สิ่งสกปรก มูลสัตว์ และสิ่งแวดล้อม เชื้อนี้มีความทนทานต่อสภาวะแวดล้อมต่างๆและทนต่อความร้อนสูงได้ สามารถเจริญเติบโตได้ดีในภาวะที่ไม่มีออกซิเจน เชื้อจะเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผลและผ่านกระเแสเลือดเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง
อาการของโรคบาดทะยักเป็นอย่างไร ?
เมื่อเชื้อบาดทะยักเข้าสู่ร่างกายจมีการะเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วและผ่านเส้นประสาทเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง เชื้อจะสร้างสารพิษที่มีชื่อเรียกว่า Tetanospasmin ซึ่งออกฤทธิ์โดยการไปจับกับเส้นประสาท ทำให้ระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเสียหาย กล้ามเนื้อมีการหดเกร็งตลอดเวลา โดยเชื้อบาดทะยักจะมีระยะฟักตัวประมาณ 3-21 วัน ก่อนที่ผู้ป่วยจะแสดงอาการต่างๆ ดังนี้
- ปวดกล้ามเนื้อโดยเฉพาะบริเวณคอ ไหล่ หลัง
- กล้ามเนื้อหดเกร็งเป็นระยะๆ เริ่มจากคอ ขากรรไกร กล้ามเนื้อใบหน้า หลัง หน้าอก ท้อง อาการหดเกร็งเป็นมากขึ้นเมื่อมีสิ่งกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมรอบตัว เช่น การสัมผัส เสียง แสงสว่าง ลม
- อ้าปากไม่ได้ กลืนน้ำลายลำบาก น้ำลายไหล
- ไข้สูง เหงื่อออก
- หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตสูง
- กระสับกระส่าย หงุดหงิด
อาการเหล่านี้หากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม อาการอาจรุนแรงขึ้นภายในเวลาไม่นานจนถึงขั้นมีภาวะการหายใจล้มเหลว หัวใจหยุดเต้น จนถึงเสียชีวิตได้
โรคบาดทะยักรักษาอย่างไร ?
- หากมีบาดแผล ควรดูแลทำความสะอาดแผลให้ถูกวิธี
- การฉีด Tetanus Immunoglobulin และการให้ยาปฏิชีวนะ
- การฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก หากผู้ป่วยยังไม่ได้รับวัคซีนครบถ้วน
- การให้ยาบรรเทาอาการ เช่น ยาคลายกล้ามเนื้อ ยาระงับประสาท
- การใช้เครื่องช่วยหายใจในผู้ป่วยที่มีอาการหายใจลำบาก
- การให้สารน้ำและสารอาหารอย่างเพียงพอ
หลังได้รับการรักษาผู้ป่วยส่วนใหญ่อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้น โดยอาจใช้นานเวลาหลายสัปดาห์ แต่ผู้ป่วยบางรายอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงจนนำไปสู่การเสียชีวิตได้
การป้องกันโรคบาดทะยักทำอย่างไร ?
- ฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักให้ครบตามอายุและฉีดกระตุ้นทุกๆ 10 ปี
- เมื่อมีบาดแผลเกิดขึ้นควรรีบล้างแผลให้สะอาดด้วยน้ำสะอาด และรีบมาพบแพทย์เพื่อรับวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยักร่วมกับ Tetanus antitoxin ในแผลที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อบาดทะยักสูง
ติดต่อได้ที่ แผนกศัลยกรรม และ ศูนย์โรคติดเชื้อ รพ. สินแพทย์ รามอินทรา นัดหมายออนไลน์ หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 02-793-5000
